Ontharen van vroeger tot vandaag de dag
Door: Marije Breemer
Ontharen is niet alleen vandaag de dag de trend, maar al sinds de oudheid. Daarvoor waren verschillende beweegredenen zoals voor de hygiëne, religie en/of mode invloeden. Deze gelden overigens nog steeds. Hoewel er door de jaren veel dingen zijn veranderd (voornamelijk de lichaamsdelen waar we het haar verwijderen), zijn de ontharingstechnieken niet anders dan vroeger. Al zijn we er op technisch gebied wel vooruitgegaan.
"Er wordt uitgegaan dat de mens zo een 100.000 jaar geleden begonnen is met het verwijderen van lichaamsbeharing."
De oertijd
Uit oude rotsschilderingen blijkt dat men zich al onthaarde. Er wordt uitgegaan dat de mens zo een 100.000 jaar geleden begonnen is met het verwijderen van lichaamsbeharing. In die tijd scheerde men zich met haaientanden en schelpen werden als pincet gebruikt.
Het oude Egypte
De oude Egyptenaren deden aan scheren en waxen. Lichamelijke kaalheid was toen ook al een schoonheidsideaal bij vrouwen, waarbij al het schaamhaar en vrijwel al hun andere lichaamsbeharing verwijderd werd. Dit werd gedaan met scherpe vuurstenen, brons of koper. Maar ook met verschillende natuurlijke waxsoorten, zoals een suikerpasta en bijenwas. Dit werd op het lichaam gesmeerd en met een strook doek er in één keer afgetrokken. Tevens werd het ontharen toegepast tegen voorkoming van infecties van luizen, vlooien en ander ongedierte. Daarentegen scheerde de priesters zich dagelijks om zichzelf ''puur'' te houden voor de goden. En slavinnen dienden een mooie, zachte en gladde huid te hebben.
Het Romeinse Rijk
Het ontharen bij de Romeinen had de status van klasse en schoonheid. En schaamhaar werd gezien als onrein. Scheren deden ze met koper, brons en goud. Dit werd ook gedaan bij een plaatselijke kapper, echter dit was enkel voor de rijkere weggelegd. Epileren werd voornamelijk gedaan door slaven die daar een specialistisch tangetje voor gebruikten, een volsella. De Romeinse vrouwen gebruikten daarnaast vaak pek en hars om zich te ontdoen van ongewenste lichaamshaar. De rijkere deden het met puimsteen, scheermessen en een soort ontharingscrème.
De Middeleeuwen
In de Middeleeuwen onthaarde vrouwen veelal alleen hun gezicht. Op andere delen van het lichaam lieten ze wel vaak hun haren staan. Alhoewel het hebben van schaamhaar bij vrouwen in Turkije een zonde was. En weer andere vrouwen hielden hun schaamstreek glad vanwege erotische- of hygiënische redenen. Vaak ter voorkoming van schaamluis. In 1450 werd schaamhaar zelfs gebruikt in pruiken (een vies idee). De mode was destijds om de wenkbrauwen en het haar op het voorhoofd te verwijderen, zodat het voorhoofd groter leek. Dit deden vrouwen met behulp van walnotenolie of verbanden geweekt in ammoniak en azijn. Daarnaast werden in Europa hoofdhaar, wimpers en wenkbrauwen afgeknipt en/of geëpileerd.
De 17e eeuw
In 1760 werd de eerste rechte roestvrijstalen scheermes voor mannen ontworpen door een Franse kapper. Deze werd overigens ook gebruikt door sommige vrouwen.
De 18e eeuw
In 1844 werd één van de eerste ontharingscrèmes ontworpen. Snel daarna werden er modernere scheermessen voor mannen ontworpen door Gilette. Schaamhaar was in deze tijd in de mode. Hoe groter de bos, hoe gezonder iemand was. Net zoals in de Middeleeuwen werd er ook in deze tijd pruiken van schaamhaar gemaakt.
De 19e eeuw
In 1915 werd door Gilette de eerste scheermes voor vrouwen op de markt uitgebracht. De oksels werden voornamelijk geschoren. Benen werden ook onthaart met schuurpapier of puimstenen.
In 1940 werd de eerste elektrische scheermes ontworpen voor vrouwen. Tijdens de oorlog was er een groot tekort aan nylonkousen waardoor vrouwen steeds vaker met blote benen over straat moesten.
In 1950 werd ontharen steeds meer geaccepteerd door de samenleving. Doordat veel ontharingscrèmes de huid irriteerde, werd er vaak gekozen om de benen en oksels te scheren. Een pincet werd gebruikt om de wenkbrauwen bij te werken.
In de jaren '60 werd het harsen populair, met name voor de benen en oksels. Daarnaast werd ook het laseren toegepast, maar door de schadelijke gevolgen ervan verdween dit al gauw.
In 1970 werd de ontharingscrème een trend bij vrouwen en het schaamhaar werd ook steeds meer verwijderd. Bij de tegencultuur was het juist sexy om al het schaamhaar en okselhaar te laten staan.
In de jaren '80 werd het schaamhaar vooral getrimd en in de jaren '90 werd het volledig ontharen van de schaamstreek door middel van wax populair. Ondanks dit al decennia lang gedaan werd door inheemse volkeren. Werd het pas echt geliefd in Brazilië, waar vrouwen op de stranden steeds kleinere bikini's begonnen te dragen. The J. Sisters, een schoonheidssalon in New York maakte de Brazilian wax enorm gewild, waardoor ook steeds meer beroemdheden voor deze look gingen. Daarnaast werd laseren toegepast voor het permanent verwijderen van de haren.
De 20e eeuw en nu
Wetenschappers ontdekten röntgenstraling aan het begin van de 20ste eeuw en gebruikten het bijna onmiddellijk voor het verwijderen van ongewenst lichaamshaar. Maar na de negatieve bijwerkingen, werd het gebruik van de straling verboden. Bovendien werd de elektrische scheermes een feit.
In 2014 leek het er even op dat men weer voor de naturelle look zou gaan, een volle bos schaamhaar. Modellen lieten steeds meer hun haren staan, maar toch was dit maar voor korte duur. Hoewel in sommige culturen in Afrika en in de Stille Zuidzee wordt het schaamhaar nog steeds beschouwd als een teken van vruchtbaarheid. In Japan staat het schaamhaar zelfs voor veel vrouwelijkheid. Echter de moderne vrouw gaat steeds meer voor kaal. Overal het liefst. Zo heeft de Franse Elle een speciale term voor 'haarloze' vrouwen bedacht: Foufounista's.